O wielkiej wadze Kopca świadczy fakt, że okna Sali Poselskiej w wawelskim zamku umiejscowione są tak, aby królowie podejmując najważniejsze decyzje mogli widzieć przed sobą Kopiec, przypominający im o wielkości zasług ich poprzednika. To najstarszy kopiec Krakowa i największy prehistoryczny kopiec w Polsce.

Kopiec Krakusa położony jest na wysokości 271 merów n.p.m., 2400 metrów od Wawelu. Jego wysokość od podstawy wynosi 16 metrów, średnica dolna 60 metrów, pojemność 19100 m3. Tyle cyfr… O wielkiej wadze Kopca świadczy fakt, że okna Sali Poselskiej w wawelskim zamku umiejscowione są tak, aby królowie podejmując najważniejsze decyzje mogli widzieć przed sobą Kopiec, przypominający im o wielkości zasług ich poprzednika.

Według Jana Długosza kopiec wznieśli synowie księcia Kraka „zgodnie ze specjalnym pouczeniem za życia ojca, sztucznie i przemyślnie nadsypując piaskiem, by sam szczyt góry, na którym go złożono, panował nad wszystkimi dokoła wzniesieniami.” Kopiec został przebadany z ramienia Polskiej Akademii Nauk w latach 1934-37 przez docenta Józefa Żurowskiego i inż. Franciszka Jakubika. Badania sfinansował redaktor naczelny „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, hojnie przekazując na nie 100 tysięcy złotych.

Kopiec_KrakusaArcheolodzy natrafili na ślady osadnictwa z okresu młodszej epoki kamiennej i z początku żelaznej, czyli z końca kultury łużyckiej. Znaleziono m.in. szkielet dziecka, palenisko, brązowe okucie pasa w typie awarskim, kłębowisko korzeni zidentyfikowane przez profesora Władysława Szafera jako pozostałości 300-letniego dębu, rosnącego niegdyś na szczycie kopca i ściętego po wprowadzeniu chrześcijaństwa. W środku Kopca znajdował się słup o średnicy 30-40 cm, wzmocniony kamieniami, od którego rozchodziła się promieniście konstrukcja z wikliny wypełniona ubitą ziemią. Przedsięwzięcie było poważne, by pozyskać ziemię do budowy kopca trzeba byłoby wykonać wykop o szerokości 10 metrów i głębokości 2 metrów na długości około 2 kilometrów.

Według tradycji tuż obok Kopca Krakusa znajdował się mniejszy kopiec, zwany Mogiłą Babki Krakusa. Istnieje kilka hipotez mówiących, iż na Krzemionkach istniało zgrupowanie kilkudziesięciu kopców, których funkcja pozostaje tajemnicą.

W roku 1849 wokół Kopca rozpoczęto budowę fortu o charakterze cytadelowym, jednego z elementów umocnień Twierdzy Kraków. Plan fortu, któremu nadano numer 33, oparto na figurze nieregularnego ośmioboku, tworząc budowlę z neogotyckimi koszarami, fosą i mostami zwodzonymi. Fort rozebrano w 1954 roku. Do czasów dzisiejszych dotrwała serpentyna dojazdowa – niezwykle piękne widokowo i bardzo dobrze zachowane zabytkowe dzieło inżynierii wojskowej. Wokół Kopca nadal zachowane są czytelne ślady umocnień.

Kopiec_2014W 2013 roku kopiec został poddany renowacji, zlikwidowano dzikie ścieżki, wzmocniono czubek oraz wykonano ogrodzenie.

Jak wyglądał Krak, legendarny, sprawiedliwy władca, założyciel Krakowa, można zobaczyć w rzeźbie dłuta Franciszka Kalfasa z 1929 roku, znajdującej się na podworcu Archiwum Państwowego przy ul. Siennej 16. A do Kopca najłatwiej dotrzeć od skrzyżowania Powstańców Śląskich i Wielickiej, wzdłuż starego cmentarza Podgórskiego, a następnie przez kładkę dla pieszych lub idąc ulicą Robotniczą, a następnie schodkami do Alei pod Kopcem.

Z Kopcem Krakusa związane jest święto Rękawka i legenda o Kopcu Krakusa.

tekst: Gabriela Szmielik-Mazur