31 października 1918 roku Kraków jako pierwsze polskie miasto odzyskał niepodległość. Z tej okazji w piątek, 27 października odbędą się uroczystości upamiętniające 99. rocznicę tego wydarzenia. W programie znalazło się m.in.: złożenie kwiatów pod tablicą poświęconą Legionistom Podgórskim i na grobie kpt. Antoniego Stawarza, bieg o szablę kpt. Stawarza oraz inscenizacje historyczne.

Obchody 99. rocznicy wyzwolenia Krakowa spod władzy zaborczej rozpoczną się w piątek, 27 października o godz. 10.00 przed dawnym podgórskim magistratem na Rynku Podgórskim 1 złożeniem kwiatów pod tablicą poświęconą Legionistom Podgórskim poległym za ojczyznę. Również o godz. 10 na cmentarzu Rakowickim złożone zostaną kwiaty na grobie kpt. Antoniego Stawarza i rozpocznie się historyczny spacer po cmentarzu „Drogi do Niepodległej – Bohaterowie Insurekcji Kościuszkowskiej” (zbiórka o godz. 9.50 przy bramie od strony ul. Rakowickiej).

O godz. 10.30 na terenie Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego Kraków Zachód, przy pl. Na Groblach 23 rozpocznie się bieg sztafetowy o szablę kpt. Antoniego Stawarza. Z kolei na pl. Niepodległości w Podgórzu o godz. 10.30 rozpocznie się uroczystość „Niepodległość zaczęła się w Podgórzu” upamiętniająca bohaterski czyn zbrojny naszych rodaków walczących o wolną i niepodległą Polskę. Zaraz po jej zakończeniu rozpocznie się gra miejska pt. „Niepodległość przyszła z Podgórza”.

O godz. 12.00 na Rynku Głównym rozpocznie się inscenizacja historyczna w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej, po niej nastąpi uroczysta zmiana warty pod Wieżą Ratuszową oraz ślubowanie strażników miejskich. Następnie złożone zostaną kwiaty pod tablicą na Wieży Ratuszowej i wręczone zostaną nagrody zwycięzcom biegu sztafetowego o szablę kpt. Antoniego Stawarza przez gościa specjalnego kierowcę rajdowego Michała Kościuszko. Oprawę uroczystości zapewni Kolejowa Orkiestra Dęta.

Przypomnijmy, że I wojna światowa zakończyła się w Krakowie 31 października 1918 r. Tego dnia Kraków przestał być częścią habsburskiej monarchii i stał się częścią niepodległej Polski – państwa, które oficjalnie miało powstać dopiero 11 listopada 1918 r. W październiku mieszkańcy Krakowa postanowili wziąć sprawy w swoje ręce. Polscy posłowie do austriackiego parlamentu oraz austriaccy oficerowie polskiej narodowości doprowadzili do pokojowego przejęcia władzy.

W Krakowie symboliczny wymiar miało przejęcie przez polskich żołnierzy – ubranych jeszcze w austriackie mundury – odwachu pod Wieżą Ratuszową. Dla uczczenia tego wydarzenia co roku dokonywana jest symboliczna zmiana warty i organizowany jest bieg sztafetowy, w którym bierze udział młodzież z najstarszych krakowskich liceów.

Antoni Stawarz, inicjator akcji oswobodzenia Krakowa był żołnierzem, kapitanem Wojska Polskiego, w czasach I wojny światowej porucznikiem armii austro-węgierskiej. W 1918 r. stworzył w wojsku organizację spiskową. 30 października żołnierze pod jego dowództwem opanowali dworzec kolejowy w Płaszowie. Dzień po powstaniu Kapitan Stawarz z żołnierzami zajął austriackie koszary w Podgórzu, a następnie cały Kraków. Do wojska tłumnie przyłączali się mieszkańcy miasta, wśród nich liczni gimnazjaliści i studenci.

Po wojnie Antoni Stawarz awansował do stopnia kapitana, służył w 57. Pułku Piechoty w Tarnowie. W 1935 r. rozpoczął pracę w krakowskim magistracie. W czasie II wojny światowej był członkiem Armii Krajowej. Zmarł w 1955 r., spoczywa na cmentarzu Rakowickim. Jego imię nosi jedna z uliczek w Podgórzu.

(materiały organizatorów)