Pierwsza Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord sp. z o.o.”, powstała w 1937 roku i początkowo mieściła się przy ul. Romanowicza 9, a od stycznia 1938 roku w nowym budynku przy ulicy Lipowej 4. Początkowo zatrudniała ok. 50 pracowników. W czerwcu 1939 roku została postawiona w stan upadłości. W listopadzie tego roku jej powiernikiem został Oskar Schindler. W 1947 roku fabryka została przejęta na rzecz skarbu państwa. Od 1948 roku jest pod zarządem Zakładów Wytwórczych Podzespołów Telekomunikacyjnych TELPOD. Obecnie w budynku administracyjnym funkcjonuje oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, od czerwca 2010 prezentowana jest wystawa Kraków – czas okupacji 1939–1945. 
Na budynku znajduje się wmurowana w 1986 roku tablica „poświęcona pamięci bohaterskich lotników niosących pomoc walczącej stolicy”. Upamiętnia ona załogę samolotu Liberator, który został zestrzelony na Zabłociłem 17 sierpnia 1944 roku. Śmierć poniosło wówczas trzech lotników z południowoafrykańskiego dywizjonu RAF.
Oscar Schindler urodzony wiosną 1908 roku na terenie byłej Czechosłowacji, wychowany wśród dzieci rabina stopniowo bezwolnie poddaje się biegowi wydarzeń lat 30. – przyłącza się do partii nazistów, Gestapo szybko dostrzega jego siłę charakteru i werbuje do agencji, mającej na celu zbieranie informacji o Polakach.
W ten oto sposób we wrześniu 1939 roku do okupowanego przez Niemców Krakowa przyjeżdża Schindler – przemysłowiec i członek NSDAP. W nadziei na rozwinięcie interesu na szeroką skalę, wykorzystując wojenne realia przejmuje pożydowską fabrykę „Rekord”, w której przy pomocy taniej siły roboczej pracuje na potrzeby i wzmocnienie armii niemieckiej. Posługując się kontaktami wśród wysokopostawionych Niemców uzyskuje zgodę na zatrudnianie Żydów w swojej fabryce.
Wspomnienia ocalałych są zgodne w jednej kwestii: w miarę upływu czasu dociera do niego bestialstwo planu Hitlera. 
Nie chcąc uczestniczyć w eksterminacji Żydów, musi zaryzykować próbę walki z okupantem. Za cenę narażania własnego życia, za wszelką cenę postanawia ratować pracujących u niego Żydów oraz ich rodziny. Ogromnym nakładem finansów i starań zapewnia „swoim Żydom” pożywienie i poczucie bezpieczeństwa – wszystko to, czego brakuje w innych obozach. Pod pozorami pracy na rzecz budowania Rzeszy zatrudnia w swojej fabryce coraz większą ilość bezwartościowej siły roboczej. Świadomy tragicznego losu, jaki spotykał żydowskie dzieci i starców, ratuje im życia zatajając ich rzeczywisty wiek pracowników. W obawie przed okupantem wokół fabryki ustawia straże; sam nie opuszcza „swoich Żydów” dzień i noc.
Gdy w drugiej połowie 1944 roku, Niemcy zamierzają wymordować Żydów przed wycofaniem swoich wojsk przed zbliżającym się frontem wschodnim, Schindler przenosi fabrykę w Sudety wraz z wszystkimi pracownikami. Pozostaje jednak pytanie jak wykupić ich los z rąk hitlerowców? Wraz ze swym księgowym Itzhakiem Sternem opracowuje słynną „Listę Schindlera”, dzięki której wykupuje i przewozi do nowej fabryki w Sudetach ponad 1100 osób – ocalając im tym samym życie.
Oscar Schindler jest postacią niewątpliwie tragiczną. Historia II wojny światowej zapamięta go na zawsze jako Niemca o dwojakiej naturze: cynicznego współpracownika hitlerowców, z drugiej jednak strony, altruistę i człowieka o wielkim, nieustraszonym sercu. Schindler sprzed wojny i Schindler ukształtowany przez doświadczenia okupacji to dwa niepodobne do siebie oblicza.
Po wojnie uhonorowany odznaczeniem „Sprawiedliwy wśród narodów świata” Schindler pozostaje namacalnym dowodem na istnienie bezinteresowności i ponadczasowych wartości…
Wielkie dzieło znanego reżysera Stevena Spielberga – „Lista Schindlera” – otrzymało aż 7 Oscarów, w tym za najlepszy film, reżyserię, zdjęcia i scenografię dla Alana Starskiego i Ewy Braun. Podczas realizacji filmu wykorzystano m.in. klatkę schodową budynku przy ul. Lipowej 4. Rewelacją towarzyszącą niesamowitemu napięciu wokół filmu, było odkrycie Romy Ligockiej – kobiety, która dzięki ogromnej sile charakteru zdołała przeciwstawić się wyrokom historii, by odnaleźć szczęście i nadać swemu życiu sens… Na podstawie jej wspomnień powstała powieść na faktach autentycznych „Dziewczynka w czerwonym płaszczyku”.
Więcej na www.mhk.pl/oddzialy/fabryka_schindlera
Galeria zdjęć z lat 2002 – 2007: www.fabrykaschindlera.pl
tekst: Małgorzata Gadomska
