Istniał do początku XXI wieku, jego czasy świetności są znane z kilku archiwalnych fotografii i jednego obrazu. Popadający w ruinę został ostatecznie wyburzony ok. 2006 roku. Teraz podczas badań archeologicznych zostały odsłonięte jego fundamenty. Mowa o dworku, który znajdował się na Bonarce przy ul. Puszkarskiej 5.

Podczas badań przeprowadzonych przez Pracownię Badań Zabytków Architektury – dr arch. Marek Łukacz odsłonięto podziemne relikty dawnego dworu oraz przebadano zachowany w partii naziemnej budynek dawnego wapiennika. Stanowiły one część majątku i folwarku, który sąsiadował z ówczesnym kompleksem fabryki cementu Bernarda Libana.

W latach 1870. właścicielem istniejącego wcześniej dworu został zapomniany dziś malarz Stanisław hr. Szembek, o którego twórczości przypomniał w ubiegłym roku Jacek Malkowski w biografii pt. „Nasz Monachijczyk. Życie i twórczość Stanisława hr. Szembeka”. Wtedy dwór był otoczony sielskim parkiem z oswojonymi zwierzętami.

Na początku XX wieku, już podczas pełnienia funkcji prezydenta Krakowa, dwór wraz z posiadłością został nabyty, jako lokata kapitału przez Juliusza Lea.

Po II wojnie światowej budynek uległ znacznym przekształceniom, które doprowadziły do jego stopniowej degradacji, rozebrano też zabudowania gospodarcze.  Potem w dawnym dworze działał zakład uzwajania silników, ostatecznie opuszczony częściowo spłonął. W niewyjaśnionych okolicznościach zniknęła kamienna figura prawdopodobnie św. Floriana, która znajdowała się w niszy nad werandą. Ostatecznie dwór został rozebrany.

Bardziej zagadkowa jest historia pieca szybowego do wypalania wapna tzw. wapiennika, który nie wiadomo dokładnie, kiedy powstał. Mogło to być w okresie intensywnego rozwoju Podgórza pod koniec XIX wieku, jednak po raz pierwszy na mapie pojawia się dopiero w 1909 roku.  Nie wiadomo również kiedy zaprzestano w nim wypalać wapno i jaką funkcję pełnił później. Trudno to wywnioskować ze śladów licznych przebudowań. Relikty tego pieca wapienniczego to obecnie jedyna zachowana na powierzchni pozostałość dawnego założenia folwarczno-dworskiego w Bonarce.

Teraz w miejscu dawnego dworu planowany jest kolejny etap osiedla mieszkaniowego. W najbliższym czasie zapadnie decyzja w jakiej postaci zostanie utrwalony ślad po dawnym dworze i czy uda się zachować wapiennik.

Dziękujemy za udostępnienie materiałów dr arch. Markowi M. Łukaczowi.

Ilustracje:

Fot. Puszkarska 5, widok ogólny – fot. G. Kruczek / P. Cora

Dworek w Bonarce ok. 1878 r., fotografia obrazu Stanisława hr. Szembeka (obraz zaginął podczas II wojny światowej)