90 lat temu, 4 lipca 1915 r. odbyła się uroczystość połączenia się dwu miast z dwu stron Wisły – Krakowa i Podgórza. Prezydent Juliusz Leo i burmistrz Franciszek Maryewski podali sobie ręce na środku III Mostu (obecnie most Powstańców Śląskich). Była to wielka manifestacja polskości, wielka radość i wielkie nadzieje na silny Kraków i niepodległość Polski. Pomimo trwającej wojny przybyły najwyższe polskie władze krajowe (Galicji) i liczne delegacje samorządowe. Obydwa miasta połączyły się na równych prawach, po trwających kilkanaście lat przygotowaniach, pertraktacjach i ustaleniach. Dla wspólnego miasta ustalono jedną nazwę – Kraków.
Z prawdziwym smutkiem jednak obchodzić będziemy tę rocznicę w Podgórzu. Mimo próśb i apeli do władz – wspólnego od 90 lat miasta – tracimy nasze najcenniejsze miejsce, do którego jako społeczność mamy bezsporne moralne prawo. Góra św. Benedykta to serce Podgórza, całego prawobrzeżnego Krakowa, nasz najstarszy, bezcenny zabytek, tysiącletni symbol trwania tutejszego społeczeństwa i ważna pamiątka dla całej Polski.
Rada Dzielnicy XIII – Podgórze – jednogłośnie protestowała i wciąż protestuje przeciwko nadbudowie fortu św. Benedykta i budowie tutaj parkingów, przeciwko wydzierżawianiu w ręce prywatne 4 i pół hektarów, w tym błonia, gdzie odbywa się najstarsze święto naszego miasta – i bodaj całej słowiańskiej Polski – Rękawka.
Na Górze św. Benedykta w latach 1950. usiłowano „zasłonić” i zdominować kościół św. Benedykta, a w latach 1970. haniebnie potraktowano Stary Cmentarz Podgórski, zdemolowano nekropolię Edwarda Dembowskiego, Bednarskich, Eljasz-Radzikowskich, Serkowskich-Maryewskich i Zollów.
Takich dramatycznych losów Góra św. Benedykta nie zaznała nigdy w przeszłości, nawet za zaborów czy okupacji. Zdołaliśmy – my, Podgórzanie – obronić w XIX w. kościół św. Benedykta i Kopiec Krakusa przed zniszczeniem i przekonać władze zaborcze do naszych racji. Dziś, w 15-lecie odzyskania samorządu gmin, stajemy bezradni wobec obojętności, braku zrozumienia – a może złej woli – niepodległych, polskich władz. Przeciwko nadbudowie fortu św. Benedykta i budowie parkingów zebraliśmy do tej pory ponad 3 tysiące podpisów mieszkańców.
Z okazji rocznicy 90 lat połączenia Podgórza z Krakowem wyrażamy głęboki niepokój, smutek i żal. Apelujemy po raz kolejny do Rady Miasta Krakowa i do Pana Prezydenta o zmianę nieszczęsnej umowy, zaniechanie niszczenia narodowej pamiątki i zwrócenie nam symbolu Podgórza.
Krótkie wyjaśnienie historyczne:
Podgórze posiada odrębne prawa miejskie od 1784 r. (wcześniej było częścią miasta Kazimierza). Po przywróceniu samorządności miast (1866 r.) nastąpił intensywny wzrost. Dzięki liberalnemu ustrojowi miasta, Podgórze rozwinęło nowoczesny przemysł (wyprzedzając znacznie w tej dziedzinie Kraków, który był pięciokrotnie większy), wpłynęło na zmianę stosunków społecznych i rozwój aglomeracji krakowskiej. Na początku XX w. jedno z większych miast Galicji (13 miejsce), o postępowym społeczeństwie, zasobne i dobrze wyposażone (liczne szkoły, obiekty komunalne, fabryki), z szybko wzrastającymi dochodami. W latach 1913-15 obydwa miasta dobrowolnie połączyły się w jedną gminę pod wspólną nazwą – Kraków.