NIEDZIELA, 29 WRZEŚNIA – SPACERY PODGÓRSKICH DNI OTWARTYCH DRZWI #PDOD2019

👉Ludwinów
godz. 9.30 (ok. 1,5h)
Zbiórka: przystanek autobusowy „Ludwinów” w kierunku ronda Matecznego
Ludwinów to dawna wieś, po której cały czas zachował się zespół kilku uliczek ze starą zabudową. Niestety, los tych zabudowań jest niepewny. Podczas spaceru poznamy historię Ludwinowa jako wsi, a potem dzielnicy Krakowa. Usłyszymy opowieści o Robotniczym Klubie Sportowym „Garbarnia”, zakładach garbarskich i innych zakładach przemysłowych tworzących specyficzny klimat Ludwinowa. Dowiemy się, jakie znane osoby stąd pochodziły. Będziemy kluczyć wśród pozostałości dawnego Ludwinowa, odwiedzimy również obie ludwinowskie świątynie. Na zakończenie przewodnik zobowiązuje się zaśpiewać „Ludwinowskie tango” poświęcone legendarnej Loli z Ludwinowa.
Oprowadza: Emil Bajorek (Stowarzyszenie PODGORZE.PL, Crux Galiciae, pokrakus.wordpress.com)

👉Podgórze dla początkujących czyli historia Podgórza „w pigułce”
godz. 10.00 (ok. 2h)
Zbiórka: przed kościołem św. Józefa
Poznamy miejsca związane z dziejami Wolnego Królewskiego Miasta na prawym brzegu Wisły, odnajdziemy miejsce gdzie odpoczywa Herkules i gdzie ukryta jest najstarsza w mieście „lodówka”. Wyruszymy śladami zasłużonych Podgórzan, zajrzymy do pracowni alchemicznej i malowniczego Miasta – Ogrodu u stóp którego, wznosi się kościół nazywany „szopką krakowską”; odkryjemy zagadkę podgórskiego kurhanu, rozszyfrujemy nazwę „Na Zbóju”, a także poznamy niedostępny fort strzegący szlaków handlowych i podgórską nekropolię, a jak wystarczy nam sił… zdobędziemy szczyt Kopca Kraka!
Oprowadza: Elżbieta Lang (Stowarzyszenie PODGORZE.PL)

👉Archeologia mentalna – KL Plaszow
godz. 11.00 (ok. 2h)
Zbiórka: Pomnik Ofiar Faszyzmu (od strony ul. Kamieńskiego)
Obóz Plaszow jest obecnie terenem zielonym. Jego krajobraz skrywa jednak tragiczną historię nazistowskiego obozu pracy przymusowej i koncentracyjnego, który istniał w latach 1942-1945. Jest to również miejsce spoczynku około 5 tysięcy osób w nim zamordowanych. O historii przypominają: Szary Dom, liczne upamiętnienia w formie pomników i tablic, ruiny, relikty architektoniczne i niwelacje terenu, które na co dzień mijamy. Zapraszamy na spacer archeologiczny, podczas którego poznamy historię obozu, badania archeologiczne realizowanych przez Muzeum Krakowa od 2016 r. Oprócz tego proponujemy udział w eksperymencie polegającym na archeologii mentalnej. Każdy z nas będzie mógł odkrywać poszczególne warstwy: upamiętnień, historii obozu oraz tego, co znajdowało się w tym miejscu przed 1942 r.
Oprowadza: Kamil Karski (Pracownia KL Plaszow/Muzeum Krakowa)

👉Gra miejska: Wątki, sploty, linki…
godz. 11.00 (ok. 2h)
Start: Rynek Podgórski
Kolejna wielokulturowa gra miejska dla dużych i małych. Dla mocno albo słabo związanych z Podgórzem. Dla odważnych i kreatywnych. Tropicieli, buszujących w sieci, dziergających sweterki… Będzie intelektualnie i manualnie. Wielokulturowo i integracyjnie! Uwaga! Każda drużyna musi być wielojęzyczna! Gramy po nitce do kłębka.
Organizator: Fundacja Wspierania Kultury i Języka Polskiego im. M. Reja

👉Wielokulturowy happening: Wątki, sploty, linki…
godz. 13.00
Start: Pomnik Juliusza Leo (przy kładce O. Bernatka)
Będzie kolorowo, wielowątkowo i wielokulturowo. Można zostać na dłużej, albo przysiąść się na chwileczkę. Można porozmawiać albo pomilczeć. Zapraszają: Juliusz Leo oraz Ambasadorzy Wielokulturowości A.D. 2018

👉„Kurdwanów, z sylwetką profesora Józefa Szujskiego w tle. Historia, nauka, dziedzictwo”
godz. 12.00 (ok. 2h)
Zbiórka: ul Cechowa 57 (przed budynkiem Zespołu Szkół Odzieżowych nr 1)
Najstarsza wzmianka o wsi Curduanov pochodzi z 1252 r. Interesujące położenie geograficzne, ciekawa geologia, bogactwo znalezisk archeologicznych, związki własności z wielkimi klasztorami, Katedrą Krakowską, postaciami historycznymi. Dawne zespoły mieszkalno – gospodarcze, skutki działalności przemysłowej, w końcu gruntowna zmiana krajobrazu, w wyniku powstania wielkiego osiedla mieszkaniowego… to powody, dla których zapraszamy Państwa na spacer, po ziemi pełnej historii i uroku.
Oprowadza: mgr Ewa Gaj (autorka książki „Na granicy miasta i łąki. Dziedzictwo kulturowe Dzielnicy XI Krakowa Podgórze Duchackie”)

👉Zakrzówek
godz. 12.00 (ok. 2h)
Zbiórka: kapliczka – tzw. „Słup Dębnicki” koło ronda Grunwaldzkiego, przy ul. Barskiej, obok Centrum Kongresowego ICE, nieopodal pętli „osiedle Podwawelskie”
Dziś nazwa „Zakrzówek” kojarzy się krakowianom głównie z popularnym zalewem. Kiedyś jednak Zakrzówek był niemałą wsią, po której nadal zachowały się pewne pozostałości – niestety znikające z roku na rok. Posiadał ulicowy układ zabudowy, miał swoje dwory (aż trzy).
Podczas wycieczki zobaczymy pozostałości zabudowy dawnego Zakrzówka, w tym bramę Zakrzowską, dotrzemy do alei Elvisa Presleya, zobaczymy Okno Zbójnickie i owianą legendami grotę Twardowskiego oraz dotrzemy pod kopiec Jana Pawła II.
Oprowadza: Emil Bajorek (Stowarzyszenie PODGORZE.PL, Crux Galiciae, pokrakus.wordpress.com)

👉Szlachetne sąsiedztwo Muzeum Podgórza
godz. 12.00 (ok. 1,5h)
Zbiórka: podwórko Muzeum Podgórza
Podczas spaceru odwiedzimy miejsca szczególne sąsiadujące z Muzeum Podgórza. Miejsca które sprawiają, że zabudowania pod św. Benedyktem zyskując szlachetne sąsiedztwo stają się istotnym punktem tej części Podgórza.
dr inż. arch. Robert Gaweł (Muzeum Podgórza/Muzeum Krakowa)

👉Opowieść o polskim Noblu Erazmie Jerzmanowskim, jego pałacu i parku
godz. 13.00 (ok. 1,5h)
Zbiórka: przed Kościołem Rektoralnym p.w. św. Mikołaja z Tolentino, ul. Górników 27
Będzie o historii majątku, Rządcówki i pałacu. Zobaczymy także dawną wieżę wodną i budynki folwarczne przy al. Dygasińskiego. Poznamy niezwykłe dzieje Erazma Jerzmanowskiego i zobaczymy jego pomnik.
Oprowadza: Tomasz Ściężor

👉Wojenne dzieje „Libana”. Kamieniołom „Liban” i Służba Budowlana w Generalnym Gubernatorstwie
godz. 14.00 (ok. 1h)
Zbiórka: ul. Za Torem 22, przed wejściem
Skąd się wzięła nazwa „Liban”? Dlaczego ten kamieniołom jako jedyny spośród krakowskich wapienników zyskał złą sławę? Leżący w cieniu obozu płaszowskiego teren byłego obozu karnego Służby Budowlanej był świadkiem wielu tragedii okupacyjnych. W trakcie spaceru zwiedzający dowiedzą się o zarówno o przedwojennych dziejach kamieniołomu i wojennym okresie jego funkcjonowania. Poznamy rolę ale i znaczenie gospodarcze „Libana” w systemie okupacyjnego terroru. Zatrzymując się przed pomnikiem – mogiłą grupy junaków, zamordowanych przez Niemców w 1944 roku przywołamy tamte wydarzenia… Być może to już ostatnia szansa, żeby zobaczyć te miejsce, zanim ruszą prace nad utworzeniem tutaj parku,
Oprowadza: Piotr Makuła (Muzeum Armii Krajowej im Gen. Emila Fieldorfa „Nila”)

👉Podgórskie filmowe iluzje, od czasów „Małej Ameryki” po współczesność WYMAGANE WEJŚCIÓWKI
godz.15.00 (ok. 2h)
Zbiórka: APTEKA Janicki Gallery, ul. Józefińska 43
Zainteresowana filmami, które w Podgórzu wypożyczam, oglądam, kręcę i zamierzam nakręcić, zaczęłam zadawać pytania o miejsca pierwszych filmowych iluzji. Gdzie podgórzanie po raz pierwszy zostali uwiecznieni na fotografii? Gdzie widzieli pierwsze pokazy „żywych fotografii”? Jaka jest historia podgórskich kin? Gdzie wypożyczali kasety VHS? I co oferuje współczesne Podgórze dzisiejszym wielbicielom szeroko pojętej sztuki wizualnej?
Zapraszam na spacer śladami fotograficzno-filmowych obrazów od pierwszego atelier, przez dzieje „kino-teatru dźwiękowego”, kina plenerowego, przeszłość i przyszłość kina Wrzos, czyli nowej siedziby teatru KTO, losy wypożyczalni Video-Film, aż po historię najmłodszego podgórskiego kina Kika. Tam zakończymy spacer, pokazem etiudy „Bilet do kina”…o miłości do kina – oczywiście – w Podgórzu.
Zaprasza: Agnieszka Wanicka (Stowarzyszenie PODGORZE.PL)

👉Wokół elektrotechniki Podgórza
godz. 15.00 (ok. 1,5h)
Zbiórka: Przed dawną Elektrownią Podgórską – ul. Nadwiślańska 2-4
Wielkie odkrycia XIX wieku w zakresie elektryczności skutkowały niebywałym rozwojem tej dziedziny w XX w. Elektryczne oświetlenie, tramwaj i kolej, telegraf, telefon, radio i telewizja – te wynalazki odmieniły świat. O wszystkim tym pokrótce na trasie naszego spaceru. Oczywiście nie może też zabraknąć podgórskiego przemysłu elektrotechnicznego – w tym niegdyś największej fabryki – Telpodu.
Oprowadza: Sławomir Węgrzyn (upadektechnikikrakowa.blogspot.com)

👉Tajemnice i zagadki dawnego Płaszowa
godz. 16.00 (ok. 1,5h)
Zbiórka: pętla tramwajowa Mały Płaszów
Przejdziemy najstarszą częścią Płaszowa. Zapoznamy się z bogatą historią tego miejsca oraz zobaczymy zachowane elementy architektury podmiejskiej z XIX w. i pocz. XX w. Poznamy też cenne walory przyrodnicze dzielnicy oraz miejsce, gdzie znajduje się geograficzny środek Krakowa.
Oprowadzają: Maciej Miezian (Muzeum Krakowa) wraz z drużyną

👉„Pierwsza w Podgórzu” czyli stacja Kraków Płaszów dawniej i dziś
godz. 16.00 (ok. 1,5h)
Zbiórka: ul. Dworcowa przy krańcówce tramwajowej
Kolej żelazna zawitała do Podgórza ponad 160 lat temu, lecz na pierwszą, własną stację miastu przyszło czekać aż do 1884 r. Jej budowa była efektem starań władz Podgórza oraz planowej działalności inwestycyjnej Austro-Węgier. Zarówno w czasach galicyjskich, międzywojennej Polsce jak i później była ona jednym najważniejszych węzłów kolejowych regionu. Na początku nosiła ona nazwę Podgórze, a jej zdaniem była obsługa pociągów na Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Podczas spaceru zapoznamy się ze znanymi i nieznanymi wydarzeniami z dziejów stacji Kraków Płaszów.
Oprowadza: kustosz Dominik Lulewicz (Muzeum Krakowa)

👉Podgórskie popołudnie wspomnień
godz. 16.30 (ok. 1,5h)
Zbiórka: na Rynku Podgórskim, naprzeciw wejścia do Kościoła św. Józefa, w miejscu niedawnej sadzawki
Podgórskie popołudnie wspomnień to spacer ulicami Podgórza, podczas którego wspólnie wspominamy, jak wyglądała nasza dzielnica w latach 60-tych, 70-tych, 80-tych. W tym roku spacerować będziemy ulicami Limanowskiego, Józefińską i Rękawka. Wspominać będziemy piekarnie p. Liszki i p. Sieprawskiej, sklep wędkarski p. Żurka, czy też bardzo lubianą w latach 80-tych kawiarnię „Chochoł” przy ulicy Węgierskiej. Przypomnimy sobie dawną zabudowę ulicy Józefińskiej i tramwaje skręcające ostrym łukiem w ulicę Lwowską.
Na spacer zapraszamy wszystkich, którzy chcieliby wspólnie powspominać. Każdy uczestnik będzie miał okazję opowiedzieć o Podgórzu takim, jakim je pamięta. Zapraszamy również ludzi młodych, którzy chcieliby dowiedzieć się o Podgórzu i posłuchać, jak było tutaj w 2 połowie ubiegłego wieku.
Do wspominania zaprasza: Andrzej Zdybalski (Stowarzyszenie PODGORZE.PL)