Klimaty Parku Duchackiego

Gdy w 1419 r. zakon duchaków otrzymał od Jadwigi Pileckiej i jej córki Elżbiety Wolę [Duchacką], już w pierwszych latach ekonom zaczął zagospodarowywać otrzymane ziemie. Przeorientował wówczas położenie wsi – z Bonarki na obecny teren podworski rozpięty między obecnymi ulicami Białoruską, Malborską, Laszczki i Serbską. W 1425 r. założył cztery stawy, z których nie dotrwał do naszych czasów tylko jeden, dwa pozostałe ulegają sukcesji wtórnej. Uroda stawów – może tylko bardziej dzika – i siła bijącej wody, pozostały do dzisiaj. Ekonom duchaków zaczął też sadzić drzewa. Od XVIII wieku te działania kontynuowali prywatni właściciele. W podstawowej pozycji z historii Woli Elżbieta M. Firlet („Krzysztofory” nr 20, s.68) odtwarza stan parku dworskiego z okresu dwudziestolecia. Założenie parkowe liczyło 120 drzew (w tym 60 120-letnich). Były tu przede wszystkim dęby, graby, jesiony, lipy, wiązy, brzozy. Kilka z nich opatrzono po wojnie dumną tabliczką: pomnik przyrody. Podział terenu należącego do dworu, zabudowa, wytyczanie wewnętrznych dróg, naruszyło dawne założenia parkowe. Drzewa trwają nadal w swej dostojnej prostocie. Tylko dla niektórych teraźniejszość stała się bezpowrotnie utraconą przeszłością.

Rok publikacji monografii – 1998 – zmienił spojrzenie na zapomniane dwory (tzw. stary i nowy) i otaczająca je zieleń. Dla wielu istnienie prawie sześćsetletniego uroczyska, tak blisko centrum Krakowa, było odkryciem. Od 2007 r. radni Dzielnicy XI Podgórze Duchackie podjęli starania o utworzenie na części terenu parku miejskiego. Ich starania poparli aktywnie radni miejscy – niezależnie od orientacji politycznej! – oraz organizacje społeczne i mieszkańcy. Park Duchacki zyskał także przychylność Prezydenta Miasta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego. Równocześnie, dzięki organizacji wielu imprez oraz dzięki licznym publikacjom, miejsce to zaczęło artystycznie żyć i wpisało się w pejzaż kulturalny miasta. Dlatego tym smutniej, że los Parku Duchackiego jest ciągle niepewny.

Dla powstałego w 2008 r. Stowarzyszenia Przyjaciół Woli Duchackiej utworzenie Parku Duchackiego było od początku jednym z priorytetowych działań. Imprezy plenerowe, akcje sprzątania parku, wystawy, koncerty, wieczory poetyckie, gromadzenie parkowych wspomnień i zdjęć, niezliczone publikacje… Dzięki przynależności do SPWD prof. Wojciecha Przegona z Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Rolniczego narodził się pomysł przygotowania i wydania monografii parkowej (w przygotowaniu). Kolejnym etapem tej owocnej współpracy były praktyki studentów III roku Architektury Krajobrazu na terenie Parku Duchackiego. Dzięki życzliwości gospodarzy miejsca rodzinie Państwa Bemów w lipcu ub. r. studenci pod opieką kilkunastu pracowników naukowych i koordynatora projektu dr Leszka Byliny wkroczyło na teren parku. Dokonali pomiarów, wykonali opisy, zdjęcia, nauczyli się miejsca …i przedstawili – w wersjach niezwykle interesujących plastycznie – swoje wizje przyszłego Parku Duchackiego, obejmującego prawie cały teren dawnego parku dworskiego i ogrodu. Wernisaż wystawy Projekty rewaloryzacji Parku Duchackiego odbędzie się 16 maja br. (środa) o godz. 10.00 w Sali Obrad Rady Miasta Krakowa. Honorowy patronat nad wystawą objęli: Przewodniczący RMK Bogusław Kośmider i rektor UR prof. Janusz Żmii. Wystawa będzie prezentowana w dniach 16-20 maja br. Obok projektów zostaną zaprezentowane moje  parkowe fotografie.

W czasie trwania 7. Festiwalu Święto Ogrodów wystawa prac projektów studentów Architektury Krajobrazu będzie prezentowana w Ogrodzie Botanicznym (1 czerwca) oraz Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej (4-17 czerwca br.).