Małopolski Instytut Kultury zaprasza do udziału w cyklu jesiennych spacerów po Krakowie, które będą się odbywać się w cztery wrześniowe soboty.

Tematem przewodnim naszych wycieczek będą zabytki i historie związane z czasem I wojny światowej. Do udziału w spacerach zachęcamy szczególnie miłośników historii, zabytków i… fotografii.

Spacery są jednym z wydarzeń towarzyszących konkursowi Wiki Lubi Zabytki.

Wiki Lubi Zabytki to otwarty konkurs fotograficzny, organizowany przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska. Celem konkursu jest sfotografowanie wszystkich obiektów, które mają status zabytku nieruchomego oraz znajdują się w wykazach zabytków prowadzonych przez Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków.

Udział w spacerach jest bezpłatny, jednak liczba miejsc jest ograniczona – konieczna będzie rezerwacja przez formularze dostępne na stronach poszczególnych spacerów.

6 września 2014

Podgórze w Wielkiej Wojnie – śladami porucznika Antoniego Stawarza

ZBIÓRKA:

6 września, godz. 14.00, plac Lasoty

INFORMACJE:

spacer pieszy, 3 godziny, 3,5 km

Na pierwszy z cyklu czterech spacerów historycznych po Krakowie zapraszamy

do Podgórza. Wyraźny rozwój ekonomiczny i społeczny, który zaczął się w połowie XIX w., uczynił z Podgórza nowoczesny i konkurencyjny ośrodek aglomeracji krakowskiej. „Miasto za Wisłą” na początku XX w. było 13. co do wielkości miastem Galicji. Dość szybko „perła w pierścieniu gmin Kraków otaczających” znalazła się pod ostrzałem próśb i jednoczesnych nacisków ze strony władz krakowskich na „przyłączenie” się Podgórza do Wielkiego Krakowa. Po kilku latach wytężonych zabiegów krakowskiego Magistratu z prezydentem Juliuszem Leem na czele, w 1915 r. Podgórze rozpoczęło nowy etap w swojej historii jako dzielnica Krakowa.

W trakcie spaceru po Podgórzu z czasu Wielkiej Wojny przywołamy postaci i zajrzymy w miejsca, które znacząco zapisały się w ówczesnej rzeczywistości. Naszą wyprawę rozpoczniemy na pl. Lasoty, przy którym znajdowały się wille znanych mieszkańców Podgórza, m.in. domy Wojciecha Bednarskiego i Dyonizego Matuli. W roku 1918 w jednej z takich willi, należącej do Marii Wisłockiej, zamieszkał porucznik Antoni Stawarz – jeden z głównych dowódców akcji oswobodzenia

Krakowa z rąk zaborcy. Wyruszając jego śladami, udamy się pod dworek „Pod św.Benedyktem”, w którym od połowy XIX w. mieściły się austriackie koszary. Obok nieistniejących już dziś koszar przy ul. Kalwaryjskiej było to miejsce, które dało początek niepodległości Krakowa. Dalsze ślady „konspiracyjnej drogi” Antoniego Stawarza wiodą nas do historycznej już stacji Podgórze-Płaszów (nazwa obowiązująca do 1915 r.), przez którą od momentu wybuchu Wielkiej Wojny zdążały na wschód liczne wojskowe transporty. Porucznik Stawarz, mając na uwadze strategiczną rolę kolei, pozyskał przychylność kolejarzy z Płaszowa i Prokocimia, którzy 30 października 1918 r. zatelegrafowali do wszystkich stacji na terenie Galicji: „Rewolucja w Krakowie. Rząd Polski objął władzę. Wstrzymać wszystkie transporty, które by chciały wyjechać poza granice kraju, skierować je na Kraków”.

KONIECZNA REZERWACJA: od 1 września, godz. 10.00 do 5 września, godz. 16.00

PROWADZENIE:

Andrzej Chytkowski – emerytowany policjant, technik kryminalistyki. Z uwagi na swoje zainteresowanie historią medycyny sądowej przez niektórych nazywany „kronikarzem śmierci”. W trakcie swych badań prowadzonych w Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminalistyki w Krakowie przeanalizował tysiące przypadków zgonów w latach 1881–2011. Pasjonat historii lotnictwa. Autor artykułów prasowych i publikacji Lotnicy z Prokocimia. Obecnie pracuje nad książką o losach członków Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa.

 

TRASA:

Willa „Julia”, pl. Lasoty 2 [A-694, 28.03.1986] – zwiedzanie wnętrz

Willa Wisłockich, pl. Lasoty 3 – zwiedzanie z zewnątrz

Stary Cmentarz Podgórski [A-1028, 24.05.1996]

Dworek „Pod św. Benedyktem”, ul. Limanowskiego 51 [A-115, 20.05.2010] – zwiedzanie z zewnątrz

Stacja Kraków-Płaszów, pl. Braci Dudzińskich 1, oraz zespół dawnej lokomotywowni, ul. Prokocimska [A-1264/M, 13.06.2011] – zwiedzanie z zewnątrz.

 

Udział w spacerach jest bezpłatny, jednak liczba miejsc jest ograniczona – konieczna będzie rezerwacja przez formularze dostępne na stronach poszczególnych spacerów.

6 września 2014: Podgórze w Wielkiej Wojnie – śladami porucznika Antoniego Stawarza (rezerwacja trwa od 1 września, godz. 10.00 do 5 września, godz. 16.00)

13 września 2014: Na zapleczu Twierdzy Kraków – spacer po koszarach, lazaretach, aresztach i magazynach z czasów Wielkiej Wojny, cz. 1

(rezerwacja trwa od 1 września, godz. 10.00 do 5 września, godz. 16.00)

20 września 2014: Objazd autokarowy po wybranych obiektach Twierdzy Kraków (rezerwacja trwa od 15 września, godz. 10.00 do 19 września, godz. 16.00)

27 września 2014: Na zapleczu Twierdzy Kraków – spacer po koszarach, lazaretach, aresztach i magazynach z czasów Wielkiej Wojny, cz. 2

(rezerwacja trwa od 15 września, godz. 10.00 do 19 września, godz. 16.00)

 

Organizator: Małopolski Instytut Kultury w Krakowie

Informacje: http://mik.krakow.pl/?dzialania=malopolskie-dni-dziedzictwa-kulturowego/#wiki

Kontakt: spacery@mik.krakow.pl

(materiały organizatora)