„Zanim wyrosły mury. Żydzi w Podgórzu” – nowa wystawa w Muzeum Podgórza

Muzeum Podgórza, oddział Muzeum Krakowa, zaprasza 9 marca (czwartek) o godz. 17.00 na otwarcie wystawy czasowej „Zanim wyrosły mury. Żydzi w Podgórzu”.

Tytuł wystawy nawiązuje przede wszystkim do czasu sprzed powstania murów krakowskiego getta w Podgórzu, które oddzieliły Żydów od świata zewnętrznego w okresie II wojny światowej, ale może być odczytywany także w sposób wieloznaczny.
Celem wystawy jest przedstawienie specyfiki społeczności żydowskiej Podgórza poprzez ukazanie jej wielowymiarowości, jak również pokazanie jak rozwijające się prężnie miasto wpływało na jego żydowskich mieszkańców i odwrotnie -jak społeczność żydowska pracowała nie tylko dla siebie, lecz dla ogółu mieszkańców Podgórza, a następnie Krakowa.

Opowieść o podgórskiej społeczności żydowskiej rozpoczyna się w czasach, kiedy była ona jeszcze częścią gminy żydowskiej na wielickim Klaśnie. Namiastka kahału w Podgórzu powstała dopiero w 1891 r. I to właśnie od tego momentu można liczyć dynamiczny rozwój społeczności żydowskiej w Podgórzu. Wystawa podzielona na kilka części opowiada o powstaniu i działalności gminy wyznaniowej, organizacji i stowarzyszeń religijnych i filantropijnych. Osobną część poświęcono działalności ekonomicznej podgórskich Żydów, którzy wnieśli swój niebagatelny wkład w rozwój przemysłowy Podgórza, a później Krakowa.

Wyjątkowy charakter ma część wystawy zatytułowana Rodzina. To pewnego rodzaju studium z zakresu mikrohistorii pięciu żydowskich rodów z terenu Podgórza – Mondererów, Lewkowiczów, Sterngastów, Feldmanów i Offenów. Dzięki bogatej ikonografii pochodzącej przede wszystkim ze zbiorów rodzinnych, oczom odbiorców ukazuje się prywatny, domowy świat pięciu podgórskich rodzin, które w ciągu dwóch pokoleń przechodzą metamorfozę kulturowo-obyczajową. Wypełniony prawami Tory religijny świat rodziców ustępuje miejsca nowoczesnym ideom w świecie żydowskim takim, jak syjonizm i socjalizm.

Ostatnia część wystawy, zatytułowana Elita, prezentuje najważniejsze grupy i pojedyncze postaci z życia społeczności żydowskiej w Podgórzu, mające ogromny wpływ nie tylko na Żydów podgórskich, lecz także całą populację miasta. Byli to rabini z rodziny Fränklów, radni miejscy Podgórza, jednocześnie wybitni prawnicy i lekarze, tacy jak m.in. Samuel Aronsohn, Jakub Westfried, Salomon Oberlaender, Henryk Pisek, a także społecznicy i nauczyciele jak m.in. Amalia Wasserberger, Henryk Fränkel i zasłużony dla edukacji podgórzan i krakowian Salomon Spitzer. Wiele miejsca poświęcono również budowniczym i architektom związanym i realizującym swoje projekty w Podgórzu, takim jak m.in. Ignacy Tislowitz, Ferdynand Liebling i Adolf Siódmak.

Wystawa będzie czynna do 10.12.2023.

(materiały organizatorów)