Dawno temu był sobie kraj przed pandemią. Ale były myszy, co zjadły króla Popiela. I smok pożerał panny i rycerzy itd. Potem przyszła pandemia i… nie chce sobie pójść. 13 Duchacki Konkurs Szopki Krakowskiej „Kraków Panu Bogu i światu” odbywa się więc w samym środku pandemii, a tzw. czwarta fala może mieć kulminację w pięknym okresie Bożego Narodzenia – gdy powinien być śnieg, rodziny siedzieć przy stole i śpiewać kolędy, oraz sklejać szopki krakowskie lub stajenki. Finał duchackiego konkursu przypada na 19 grudnia.

Może coś poradzimy, zgodnie z tradycją bacząc na siebie nawzajem, wspomagając – jak pierwsi mówiący po polsku Polacy odnotowani w Księdze Henrykowskiej w XIII w.: „daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj” – co dla szopkarzy mogłoby znaczyć: „daj ać ja zagnę ten karton, a ty odpocznij”. Piękne są pierwsze słowa zanotowane w języku polskim – pełne czułości i myślenia o drugiej osobie.

W tym roku niechże liczy się baśniowość – nie tylko, żeby na chwilę nabrać dystansu do rzeczywistości – do szpitala, choroby i śmierci. Szopka krakowska od początku jest „to wzruszająca zimowa baśń, jaką Kraków wita Narodziny Pana”. „Wszystkie baśnie Wschodu tu znajdowały swe urzeczywistnienie. Tak wyglądały pałace Szachów i Wezyrów, nieskończone bogactwa Sezamu. Tak królestwa podmorskie i zaczarowane krainy Indii. Szopka w dziecinną pamięć wbijała się silniej niż jakiekolwiek dzieło sztuki, bo odpowiadała naszym marzeniom” – wspominał dawne czasy prof. Karol Estreicher. Szopka krakowska dalej fascynuje ludzi, już nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Twórca duchackiego konkursu Mistrz Szatkowski – zwany przez uczniów Dziadziem Krzysiem, nie tak dawno miał wystawę szopek w Nowym Jorku w liczącej się galerii sztuki. Przed 3 laty szopkarstwo krakowskie zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa ludzkości. „Szopka krakowska to smukła, trójwieżowa budowla o unikalnej w skali światowej baśniowości”. Anna Malik: „To ma być baśniowy twór, który powstał w głowie szopkarza”.

Baśniowy – cóż może znaczyć? M.in. czy brak w szopce wyraźnej granicy świata realnego i nadprzyrodzonego, czy ukazane są w niej dzieje ludzkich bohaterów swobodnie przekraczających granice między światem poddanym motywacjom realistycznym a sferą działania sił nadnaturalnych? Czy jest tu świat fantastyczny – np. aniołowie, smok? Czy  schemat kompozycyjny został oparty na tryumfie dobra nad złem? Baśń utrwala zasadnicze elementy ludowego światopoglądu: wiarę w nieustającą ingerencję mocy nadprzyrodzonych, niepisane normy moralne, ideały sprawiedliwych zachowań. I takiej baśni, takiej szopki instynktownie nam potrzeba dla podtrzymania naszej psyche.

Szopka krakowska jest także sposobem na edukację, jest przekazywaniem wiedzy – historycznej, tej o małej ojczyźnie, o etnografii, geometrii w zastosowaniu, uczy podstaw architektury. Obchodzimy w tym roku jubileusz. 120 lat temu odbyła się pierwsza lekcja w szkole we wsi Wola Duchacka. Wówczas w skład obowiązujących przedmiotów wchodziły m.in.: wiadomości z dziejów, rysunki, religia, nauka o formach geometrycznych, roboty ręczne dla dziewcząt. Jak się zastanowić – wszystko co potrzeba by uczennice robiły szopki krakowskie. Dziś Wola Duchacka jest znana w środowisku szopkarskim szczególnie dzięki grupie wychowanek pana Krzysztofa Szatkowskiego, które co roku zdobywają nagrody w Konkursie Szopek Krakowskich organizowanym przez Muzeum Krakowa. Rok temu nagrodzono sześć takich szopek wykonanych przez dziewięć wolskich szopkarek.

Najstarsi mieszkańcy Woli pamiętają z dzieciństwa zwyczaj chodzenia z szopką i inne obrzędy świąteczne, sami brali w tym czynny udział. Trzeba te wspomnienia zapisywać, póki najstarsi nie odejdą. Ocalić od zapomnienia – to od początku naczelne zadanie jakie stawia sobie Stowarzyszenie Przyjaciół Woli Duchackiej we współdziałaniu z CKP-Klubem Wola Duchacka. Ocalić nie tylko dla sentymentu, ale dla wzbogacenia naszej kultury, aby ta właśnie przeszłość była częścią nas. Chronimy dawny zespół dworsko-parkowy i XIX-wieczną kapliczkę, pamiętamy o 120-leciu szkolnictwa na Woli. Chcemy mieć świadomość, wiedzę o nas samych – jak się zmienialiśmy, stawaliśmy, jak się tu budowała cywilizacja. Żeby zrozumieć siebie.

Dlatego podtrzymujemy tradycje Świąt Bożego Narodzenia. Proponujemy przegląd twórczości bożonarodzeniowej – przede wszystkich konkurs szopek krakowskich, ale też przegląd szopek pozostałych, stajenek i prac plastycznych inspirowanych szopką krakowską (np. malarstwo na szkle), także przegląd aniołków (np. malowanych), konkurs poezji bożonarodzeniowej, rodzinne kolędowanie (zbieramy nagrania audio i video).

W ramach 13 Duchackiego Konkursu Szopki Krakowskiej działa punkt konsultacyjny w sali plastycznej Klubu Wola Duchacka w środy (24 XI, 1, 8, 15.XII) w godz. 17.00 – 18.30. Porad będzie udzielać pani Anna Binder. Zakładamy możliwość organizacji warsztatów dla grup np. zajęć świetlicowych dla dzieci, grupy kilku rodzin, grupy osób niepełnosprawnych z opiekunami itd. Filmy z warsztatów online pana Jakuba Zawadzińskiego i pani Anny Binder sprzed roku udostępniamy na youtube.

Składanie szopek i prac plastycznych odbędzie się w piątek 17 grudnia w godz. 16.30-18.30 i w sobotę 18 grudnia w godz. 10.00-14.00 w sali kolumnowej kościoła Zmartwychwstania Pańskiego na Woli Duchackiej. Nagrania kolędowania i wiersze bożonarodzeniowe należy przysyłać na adres: wola@ckpodgorza.pl do środy 15 grudnia (do godz.24.00). Tel. 519 309 357 (CKP-Klub Wola Duchacka). Finał konkursów odbędzie się 19 grudnia ok. godz. 12.30 (po mszy św. o godz. 11.30) w Sali Kolumnowej dolnego kościoła OO. Zmartwychwstańców przy ul. Szkolnej 4.

19 grudnia ok. godz. 13.30 po uroczystościach finałowych zapraszamy na ubieranie choinki przy kapliczce Matki Boskiej Częstochowskiej, ul. Malborska 124.

Terminy i miejsca mogą ulec zmianie z powodu pandemii.

Informacje: www.wola.ckpodgorza.pl, https://spwdkrakow.wixite.com/spwd, www.wola1.xcr.pl, facebook: Stowarzyszenie Przyjaciół Woli Duchackiej, Centrum Kultury Podgórza – Klub Wola Duchacka.

Organizatorzy: Stowarzyszenie Przyjaciół Woli Duchackiej, CKP Klub Wola Duchacka, Parafia Zmartwychwstania Pańskiego.

Darczyńcy: Polmex-Serwis, Spółdzielnia Mieszkaniowa „Podgórze”

 

Duchacki Konkurs Szopki Krakowskiej „Kraków Panu Bogu i światu” w 2009 r. wymyślił pan Krzysztof Szatkowski, mistrz szopkarski. Przez 10 lat wytrwale prowadził warsztaty, zachęcał do popularyzowania szopki krakowskiej. Dziadzio Krzyś był tu niezastąpiony. Dziś wiernie kibicuje naszym poczynaniom.