Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Oddział Fabryka Schindlera zaprasza w środę (15.11) o godz. 18.00 na wernisaż wystawy Żegota – ukryta pomoc.
Poświęcona jest ona ludziom zaangażowanym w działalność konspiracyjnej krakowskiej Rady Pomocy Żydom, którzy na rozmaite sposoby pomagali Żydom ukrywającym się po tzw. „stronie aryjskiej”, a także uwięzionym w gettach i obozach koncentracyjnych.
Wystawa podejmuje wciąż aktualny i budzący wiele emocji temat pomocy zorganizowanej jak i indywidualnej dla ludności żydowskiej. Tytuł nawiązuje do kryptonimu, jakim posługiwała się Rada. Podstawowym zadaniem organizacji, było ratowanie możliwie jak największej liczby Żydów. Konspiracyjna RPŻ powstała w Warszawie pod koniec 1942 roku jako organ Delegatury Rządu na Kraj. W jej skład wchodzili przedstawiciele różnych środowisk i partii politycznych, środki na jej działalność pochodziły w znacznej mierze od Rządu Polskiego w Londynie, a także od organizacji żydowskich: Bundu, Żydowskiego Komitetu Narodowego i instytucji zagranicznych. Rada Pomocy Żydom dostarczała ukrywającym się fałszywe dokumenty, udzielała wsparcia finansowego, zaopatrywała prześladowanych Żydów w żywność, wynajdywała bezpieczne kryjówki, organizowała transport dla osób zagrożonych aresztowaniem, a także ucieczki z obozów pracy. W 1943 roku powstały filie RPŻ w Krakowie i Lwowie. Mimo że krakowska Rada jako jedyna funkcjonowała nieprzerwanie do końca niemieckiej okupacji, do tej pory nie doczekała się rzetelnego opracowania naukowego, a jej działalność, wykraczająca poza teren dystryktu krakowskiego, a nawet Generalnego Gubernatorstwa, była marginalnie traktowana przez wielu badaczy, skupionych wyłącznie na centralnym organie RPŻ w Warszawie.
Prezentowana w oddziale MHK Fabryka Emalia Oskara Schindlera czasowa ekspozycja stanowi rozszerzenie wątków obecnych na wystawie stałej zatytułowanej „Kraków – czas okupacji 1939-1945”. Nie ogranicza się do struktur organizacyjnych „Żegoty”, metod działania i przypadków pomocy, ale stara się przedstawić szerszy kontekst ratowania Żydów. Celem wystawy jest przybliżenie zwiedzającym różnorodnych postaw społeczeństwa polskiego wobec Zagłady Żydów, a przede wszystkim dylematów przed jakimi stawali ci, którzy szukali schronienia i ci, którzy ryzykując życiem zdecydowali się udzielić im pomocy. Podejmuje ona także próbę odpowiedzi na istotne z dzisiejszego punktu widzenia pytania: w jakich warunkach ta pomoc się odbywała? Kto jej udzielał? Jakie było nastawienie otoczenia do ratujących i ratowanych? Jak wyglądało życie w ukryciu? Duży nacisk kładzie na konkretne przypadki, historie indywidualnych osób, przy pomocy których ukazywane są skomplikowane realia okresu niemieckiej okupacji. Wystawa opiera się głównie na relacjach ocalonych i świadków, a także zachowanych dokumentach.
Do najważniejszych obiektów prezentowanych na wystawie należą oryginalne pokwitowania odbioru pieniędzy podpisane przez „podrozdzielców” i podopiecznych krakowskiej „Żegoty”, a także skrzynia z podwójnym dnem, wykorzystywana prze Wandę i Władysława Wójcików do przewozu fałszywych dokumentów. Uzupełnienie stanowią kopie dokumentów krakowskiej organizacji wśród nich są sprawozdanie kasowe, raporty dla Delegatury Rządu na Kraj, wykazy osób korzystających z finansowego wsparcia RPŻ oraz listy z podziękowaniami od osób, które otrzymały pomoc od krakowskiej Rady.
Wystawę będzie można zwiedzać do 08.07.2018.
(materiały organizatorów)
